بیماریهای منتقلشونده از راه جنسی یا (STD; Sexually Transmitted Diseases) به بیماریهایی اطلاق میشود که از طریق تماس جنسی از یک فرد به فرد دیگر منتقل میگردند. علائم بیماری جنسی شامل تغییر در ترشحات واژن، بوی بد واژن، خارش یا سوزش در ناحیه تناسلی، احساس درد در بیضهها، عفونت التهابی لگن (PID) و یا ناباروری میباشد.
پاتوژنهای متفاوتی از جمله باکتریها، ویروسها یا انگلها میتوانند منجر به STD شوند که گاهی تشخیص از روی علائم بالینی میسر نیست. به علت تعدد این پاتوژنها و درمانهای متفاوت، امروزه روشهای مولکولی جهت تشخیص دقیق و سریع این پاتوژنها در راستای انتخاب داروی مناسب و کارآمد جهت درمان توصیه میگردد.
۱. تریکوموناس واژینالیس
این انگل علت شایع واژینیت است که با التهاب، خارش، ترشحات واژنی و گاهی سوزش ادرار مشخص میشود. همچنین گاهی در مردان پروستاتیت یا اورتریت علامتدار ایجاد میکند.
۲. کلامیدیا تراکوماتیس
این پاتوژن در زنان، عفونت دستگاه تناسلی ایجاد میکند که شایعترین علامت آن، التهاب چرکی مخاط دهانه رحم میباشد. عفونت کلامیدیا با گسترش به سایر نواحی ادراری-تناسلی میتواند منجر به سندرم اورترال حاد، اندومتریت و سالپنژیت هم شود. این باکتری طی بارداری با زایمان زودرس، پارگی قبل از موقع غشاها، وزن کم نوزاد در هنگام تولد، مرگ نوزاد و اندومتریت بعد از زایمان همراه خواهد بود.
۳. نایسریا گونورهآ
یک باکتری عامل ایجادکننده سوزاک است و میتواند علائمی مانند التهاب دهانه رحم در زنان و عفونت مجرای ادرار، التهاب گلو و روده در مردان و زنان را سبب شود.
۴. مایکوپلاسما ژنیتالیوم
در زنان، این پاتوژن موجب التهاب مثانه، سرویسیت، اندومتریت، بیماری التهابی لگن (PID) و ناباروری رحمی میشود. همچنین در مردان منجر به اورتریت غیرگونوکوکی میشود.
۵. مایکوپلاسما هومینیس
با عفونتهای دستگاه ادراری-تناسلی از جمله واژینوز باکتریایی و عفونت مجرای ادراری غیرگونوکوکی و پیلونفریت ارتباط دارد. همچنین این پاتوژن در عفونتهای خارج از دستگاه تناسلی، مانند تب پس از زایمان یا بعد از سقط جنین نقش دارد.
۶. اورهآپلاسما یورئالیتیکوم و اورهآپلاسما پاروم
این باکتریها میتوانند باعث التهاب و پارگی زودرس غشاهای جنینی و زایمان زودرس شوند. همچنین گونههای اورهآپلاسما میتوانند موجب سنگ ادراری و اورتریت غیرگونوکوکی شوند.
۷. ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۱ و ۲
این ویروسها منجر به ضایعات تناسلی اولیه و عودشونده در خانمها و آقایان میشوند. عفونت تناسلی اغلب توسط HSV-2 ایجاد میشود. عبور از کانال تولد در هنگام زایمان توسط این ویروسها منجر به آلوده شدن نوزاد تازه متولد شده میشود که میتواند منجر به مرگ یا عوارضی مانند عقبماندگی ذهنی و ناشنوایی در نوزادان شود.
۸. گاردنرلا واژینالیس
مسئول ایجاد واژینوز باکتریایی (BV) در زنان است. گاردنرلا واژینالیس منجر به ترشحات غیرطبیعی واژن یا واژینیت میشود. عفونت گاردنرلا به دلیل پیامدهای گسترده آن بر سلامت باروری زنان، حساسیت به بیماریهای مقاربتی و احتمال ایجاد عوارض در دوران بارداری حائز اهمیت میباشد.
۹. کاندیدا آلبیکنس
مخمر بیماریزای انسان که معمولاً در سطوح مخاطی مانند واژن یافت میشود و میتواند منجر به کاندیدیازیس واژنی همراه با سوزش و خارش واژن، مقاربت دردناک و ترشحات شبیه به شیر لخته شود. همچنین این پاتوژن میتواند عفونت دستگاه ادراری را نیز سبب شود.
۱۰. تریپونما پالیدوم
این باکتری عمدتاً از طریق جنسی منتقل میشود و عامل ایجاد سیفلیس است. شانکر اولیه و زخمهای کوندیلوما لاتوم در ناحیه تناسلی از علائم این بیماری در این ناحیه میباشد.
۱۱. هموفیلوس دوکره ای
عفونت با این باکتری باعث شانکروئید، یک بیماری زخم ناحیه تناسلی عمدتاً مردانه که در کشورهای در حال توسعه بومی است، میشود. مشخص شده است که با افزایش خطر انتقال HIV نیز مرتبط است.
منابع
- Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods, McPherson, R. A., et al., 22nd ed., 2022
- Medical Microbiology, Jawetz, E., et al., 28th ed., 2019