آلرژی چیست؟

آلرژی واکنش بدن شما به ماده ای است که آن را به عنوان یک “مهاجم” مضر می بیند. به عنوان مثال، تماس با ماده ای که معمولاً یک ماده بی ضرر است، مانند گرده، ممکن است باعث واکنش سیستم ایمنی (سیستم دفاعی بدن شما) شود.

موادی که باعث این واکنش ها می شوند آلرژن نامیده می شوند.

“واکنش آلرژیک” روشی است که بدن شما به آلرژن پاسخ می دهد. زنجیره ای از رویدادها رخ می دهد که منجر به یک واکنش آلرژیک می شود.

اگر مستعد ابتلا به آلرژی هستید، اولین باری که در معرض یک آلرژن خاص (مانند گرده) قرار می گیرید، بدن شما با تولید آنتی بادی های آلرژیک (IgE) پاسخ می دهد. وظیفه این آنتی بادی ها یافتن آلرژن ها و کمک به حذف آنها از سیستم شما است. در نتیجه یک ماده شیمیایی به نام هیستامین ترشح می شود و باعث ایجاد علائم آلرژی می شود.

علائم آلرژی

علائم شامل عطسه، احتقان (احساس گرفتگی) و خارش، آبریزش چشم، بینی و دهان است. گزینه های درمانی شامل آنتی هیستامین های خوراکی بدون نسخه و تجویزی، ضد لکوترین ها، استروئیدهای بینی، آنتی هیستامین های بینی و کرومولین بینی است. در برخی افراد، علائم آسم آلرژیک (خس خس سینه، تنگی نفس، سرفه، و/یا تنگی قفسه سینه) می تواند در اثر قرار گرفتن در معرض گرده گل ایجاد شود.

1 از 6 نفر انواع آلرژی ها را تجربه می کنند، از جمله آلرژی های داخلی/خارجی، غذا و دارو، لاتکس، حشرات، حساسیت های پوستی و چشمی. تعداد افرادی که آلرژی دارند در تمام سنین، جنس و گروه های نژادی همچنان در حال افزایش است.

درمان و داروها

اگرچه اجتناب از آلرژن یک رویکرد درمانی مهم است، اما معمولاً واکنش آلرژیک را به طور کامل پایان نمی دهد.

داروهایی مانند آنتی هیستامین ها (مانند آلگرا، زیرتک)، ضد احتقان ها (مانند سودافد، کنتاکت)، یا ترکیبی از داروهای بدون نسخه و تجویزی، برای درمان علائم آلرژی شما استفاده می شوند. اسپری های بینی مانند استروئیدهای موضعی بینی (به عنوان مثال، فلوناز، ناسونکس)، کرومولین سدیم و آنتی هیستامین های موضعی بینی نیز می توانند برای درمان علائم آلرژی استفاده شوند.

داروهای آسم که علائم آلرژی را کاهش می دهند عبارتند از:

گشاد کننده های برونش استنشاقی

استروئیدهای استنشاقی

برونکودیلاتورهای خوراکی (تئوفیلین).

ضد لکوترین های خوراکی (مونتلوکاست [Singulair®]، zafirlukast [Accolate®] و zileuton [Zyflo®]).

داروهای تزریقی، مانند omalizumab (Xolair®)، dupilumab (Dupixent®)، reslizumab (Cinqair®)، benralizumab (Fasenra®)، یا Mepolizumab (Nucala®).

اگر علائم شما به اندازه کافی با ترکیبی از اقدامات اجتنابی و استفاده منظم از دارو کنترل نشود، ایمونوتراپی (“درمان شات آلرژی”) یا ایمونوتراپی خوراکی آلرژی توصیه می شود. نشان داده شده است که این واکسن در بیمارانی که به درستی انتخاب شده اند مبتلا به رینیت آلرژیک و/یا آسم آلرژیک موثر است.

یکی دیگر از گزینه های درمانی، آبیاری با نمک با استفاده از کیت شستشوی سینوس است. این کیت های شستشو (به عنوان مثال، Neilmed®) بدون نسخه فروخته می شوند یا می توانند در خانه ساخته شوند. برای تهیه آبکشی خود، نصف قاشق چایخوری نمک بدون ید را با نصف قاشق چایخوری جوش شیرین در هشت اونس آب مقطر یا جوشانده ترکیب کنید. این مخلوط آلرژن ها را شستشو می دهد و میزان التهاب (ادم) ایجاد شده را کاهش می دهد.

هر آلرژن از 0 تا 6 نمره گزاری می گردد. نمره صفر نشان دهنده عدم ردیابی IgE (عدم آلرژی زایی)، نمره یک به معنی نتایج حدواسط و نمره دو تا شش نشاندهنده آلرژی زایی و شدت آنتی ‏بادی IgE افزایش یافته بر علیه آلرژن می‏باشد.

اندازه گیری ایمنوگلوبولین E (IgE) سرم، روشی مؤثر برای تشخیص آلرژی و بخصوص برای شناسایی آلرژن ( ماده ای که فرد به آن آلرژی دارد) می باشد. هنگامیکه اشخاص آلرژیک با آلرژن تماس پیدا کنند، سطح IgE سرم افزایش می یابد. دستجات گوناگونی از آلرژن ها می توانند موجب پاسخ آلرژی شوند. این آلرژنها شامل: پوست بدن حیوانات، بعضی از غذاها، قارچها و مخمرها، حشرات و سموم حشرات، داروها و مواد موجود در محیط کار افراد می باشد.

انجام تست آلرژی سرمی درموارد زیر کاربرد دارد:

1.  در مواردی که حساسیت به یک آلرژن اختصاصی وجود دارد و می ‏توان توسط ایمونوتراپی اقدام به حساسیت زدایی فرد نمود.
2.  در مواردی که تست پوستی غیرقابل اعتماد باشد.
3.  سابقه وجود واکنش‏های شدید آلرژیک به تست‏های پوستی.
4.  انجام تست جهت اطفال.
5.  در بیمارانی که به دلایل مختلف نمی‏توانند تست پوستی انجام دهند
6.  در مواردی که درمان‏های حساسیت زدایی براساس تست‏های پوستی موفقیت ‏آمیز نبوده‏اند.

تصمیم گیری راجع به روش تشخیصی آلرژی و شناسایی آلرژن بستگی به فاصله زمانی میان تماس با یک آلرژن و انجام آزمایش، گروه آلرژن، سن بیمار، احتمال بروز شوک آنافیلاکسی و اندام هدف مبتلا شونده ( پوست، ریه، روده و مانند آن) دارد. سنجش IgE سرمی، همانند آزمون های پوستی برای تشخیص آلرژی و شناسایی آلرژن بکار برده می شود، تا بتوان یک رژیم مناسب ایمنی درمانی تجویز نمود. این روش بسیار دقیقتر و کم خطر تر از آزمون پوستی است.

در آزمایشگاه شکوه با استفاده از روش دقیق و کیت  Allergy Atopy Screen تولید شرکت EuroLine  آلمانی به  بررسی  ایمنوگلوبولین E (IgE) سرم پرداخته میشود که دقت و صحت بالایی در تشخیص انواع آلرژنهای تنفسی و غذایی را دارد.

منابع:

my.clevelandclinic.org

nazemilab.ir

بتا تالاسمی و آزمایشات تشخیصی

انتقال اکسیژن در خون توسط گلبول های قرمز و پروتئینی به نام هموگلوبین انجام می‌گیرد. این پروتئین از دو زنجیره آلفا  و دو زنجیره بتا تشکیل شده است. کمبود هر کدام از این زنجیره‌ها که در اثر نقصان عملکرد ژنهای تولید کننده آنها بروز می‌کند باعث بروز بیماری کم خونی ژنتیکی موسوم به تالاسمی می‌شود.

تالاسمی بتا در اثر نقص در تولید زنجیره بتا ایجاد می­شود. وراثت این بیماری به صورت اتوزومال مغلوب است و در نتیجه والدین ناقل به احتمال 25 درصد ممکن است صاحب فرزند بیمار شوند. تشخیص پیش از تولد تالاسمی بتا در دو مرحله  تشخیص ناقلین (مرحله اول) و تشخیص پیش از تولد (مرحله دوم ) انجام می­گیرد.

توالی ژنی بتا تالاسمی روی کروموزم 11 قرار دارد. در این توالی علاوه بر ژن بتا گلبولین ژن‌های دلتا (δ)، گاما (Gγ, Aγ) و اپسیلون (ε) نیز قرار دارد. این ژن‌ها در مراحل مختلف جنینی بروز می‌یابند. ژن بتا در بزرگسالان بروز می‌کند. افراد نرمال  دو نسخه از ژن بتا دارند (β/β).  شدت بیماری بستگی به نوع جهش افراد دارد. بعضی از جهش‌های ژن بتا مثل حذف‌های ژنی باعث می‌شود تولید این پروتئین به طور کامل از بین برود (β0) و برخی جهش‌ها مانند جابه‌جایی هایی که در نواحی تنظیمی ژن اتفاق می‌افتد منجر به کاهش میزان تولید این پروتئین می‌شوند (β+). افراد ناقل  (Minor) که مبتلایان به خصیصه بتا تالاسمی نامیده می‌شوند (Triat) به دو صورت β/β0 و β/β+  دیده می شوند.

بیماران دارای ژنوتیپ β+/β+ فنوتیپ حد واسط نشان می‌دهند. این افراد معمولاً زندگی نرمال دارند اما بسته به شدت کم خونی در مواردی چون بیماری و یا بارداری نیازمند دریافت خون می‌شوند. افراد ماژور β0 /β0  و β0 /β+ کم خونی شدید دارند . گلبول‌های قرمز این افراد ناکارآمد هستند. تولید خون در مغز استخوان های این افراد شدت می‌یابد که این امر  در دراز مدت باعث تغییر شکل استخوان‌ها به ویژه استخوان‌های پهن می‌شود. همچنین این بیماران نیاز به دریافت خون دارند که بیماران را با عوارضی چون افزایش میزان آهن رو‌به‌رو می‌کند. به دلیل کم خونی و بالا رفتن آهن بدن نارسایی قلبی و آریتمی (ناهماهنگی ضربان قلب) نیز ایجاد می شود. پوست زرد رنگ، تغییرات در کبد، طحال و مثانه دیده می‌شود.

تشخیص این بیماری به دو روش مستقیم (تعیین موتاسیون) و روش غیر مستقیم   (مطالعه پیوستگی ژنی) انجام می­گیرد. پیش از انجام آزمایش ژنتیکی دقیقاً باید مشخص شود که هر دو نفر زوجین قطعاً ناقل بتا تالاسمی باشند. بنابراین آزمايشات CBC و الكتروفورز هموگلوبين انجام می­گیرد و ميزان HbA2، HbF و سایر واريانت­ها (در صورت وجود) مورد بررسي قرار میگیرد. پس از بررسي دقيق نتايج آزمايشات خون نوع آزمايشات مولكولي مشخص مي ­شود.

مطلب پیشنهادی: علائم آبله میمونی، راه های انتقال و درمان آن

براي تشخيص قبل از تولد انجام توأم آزمايش­های تعيين موتاسيون ARMS (روش مستقيم ) و مطالعه پيوستگي ژني RFLP ( روش غير مستقيم ) ضروري است.

بطور معمول سه گونه تالاسمی بتا وجود دارد که با توجه به آثار آنها بدن از خفیف تا شدید تقسیم بندی میشوند. از این رو درک تفاوت بین گونه‌ های مختلف تالاسمی مهم است. 

تالاسمی مینور:

در این حالت نقص هموگلوبین به حدی نیست که باعث اختلال در عملکرد هموگلوبین شود و فرد حامل صفت ژنتیکی بتا تالاسمی است. این فرد معمولا به جز یک‌ کم خونی خفیف، مشکل دیگری را نشان نمیدهد. افراد ناقل (Minor) یعنی افرادی که به ظاهر سالم هستند ولی مبتلایان به خصیصه بتا تالاسمی نامیده می‌شوند ( Triat ) به دو صورت β/β0 و β/β+ دیده می شوند.

تالاسمی بینابینی:

بیماران دارای تالاسمی بینابینی ژنوتیپ( β+/β+ )  فنوتیپ حد واسط نشان میدهند. در حقیقت این افراد معمولاً زندگی نرمال دارند اما بسته به شدت کم خونی در مواردی چون بیماری و یا بارداری نیازمند دریافت خون می‌شوند.

البته گاهی اوقات دیده شده در این افراد کمبود پروتئین بتا در هموگلوبین به اندازه‌ ای است که منجر به کم خونی نسبتاً شدید و اختلالات قابل ملاحظه‌ ای در سلامت فرد نظیر بد فرمی‌ های استخوانی و بزرگی طحال می شود. در این مرحله طیف وسیعی از علائم وجود دارد. تفاوت کم بین علائم تالاسمی بینابینی و فرم شدیدتر (تالاسمی ماژور) یا تالاسمی بزرگ میتواند گیج کننده باشد. به دلیل وابستگی بیمار به تزریق خون، فرد را در گروه تالاسمی ماژور قرار میدهند.

تالاسمی ماژور:

این مرحله شدیدترین فرم بتا تالاسمی میباشد که کمبود شدید زیر واحد پروتئینی بتا در هموگلوبین منجر به یک‌ کم خونی تهدید کننده حیات میشود. در این حالت فرد به انتقال خون منظم و مراقبت‌ های طبی فراوانی نیازمند میشود. انتقال خون مکرر در طول عمر منجر به تجمع بیش از حد آهن می شود. که این موضوع باید توسط تجویز عوامل Chelator کمک کننده جهت جلوگیری از مرگ و نارسایی ارگان‌ ها درمان شوند. افراد ماژور β0 /β0 و β0 /β+ کم خونی شدید دارند.

گلبول‌ های قرمز این افراد ناکارآمد هستند. تولید خون در مغز استخوان های این افراد شدت مییابد که این امر در دراز مدت باعث تغییر شکل استخوان‌ ها به ویژه پهن تر شدن آنها میشود. همچنین این بیماران نیاز به دریافت خون دارند که بیماران را با عوارضی چون افزایش میزان آهن رو‌ به‌ رو میکند. به دلیل کم خونی و بالا رفتن آهن بدن نارسایی قلبی و آریتمی (ناهماهنگی ضربان قلب) نیز ایجاد می شود. پوست زرد رنگ، تغییرات در کبد، طحال و مثانه دیده میشود.

بندناف چیست؟

بندناف یک ساختار لوله مانند است که باعث اتصال و ارتباط خونی کودک از طریق جُفت به مادر می شود. عملکرد بندناف در دوران بارداری رساندن مواد مغذی و اکسیژن از طریق جفت از مادر به کودک می باشد که مواد زائد تولید شده در بدن جنین را به بیرون منتقل می کند.

تشکیل بندناف:

• حلقه نافی ابتدایی حلقه بیضی شکل ما بین آمونیون و اکتودرم است.
• در پنجمین هفته تکامل جنینی ساختمانهای زیر از این حلقه عبور می کنند:

1. ساقه اتصالی که حاوی دوشریان و یک ورید است
2. ساقه زرده همراه با عروق زرده ایی
3. مجرای اتصال دهنده حفرات داخل رویانی و خارج رویانی.

• با رشد و نمو بیشتر آمنیون شروع به دربرگرفتن ساقه اتصالی و ساقه کیسه زرده نموده در نتیجه آنها را باهم جمع نموده، و بندناف ابتدایی را بوجود می آورد.در پایان ماه سوم آمنیون به حدی متورم می شود که با کوریون مماس شده، در نتیجه حفره کویونیک را از بین میبرد. پس از آن معمولا کیسه زرده چروک خورده و به تدریج تحلیل می رود.
• فضای محفظه شکم به طور موقت برای قوس های روده ایی که رشدشان سریع است بسیار کوچک است بنابراین بعضی از قوسها به داخل فضای خارج رویانی در بندناف رانده می شوند و در واقع یک فتق نافی فیزیولوژیک را به وجود می اورند.
• تقریبا در حوالی پایان ماه سوم قوس های روده به داخل بدن رویان بازگشته ، حفره موجود در بندناف مسدود می شود بنابراین آنچه در بندناف باقی میماند رگ های نافی است که توسط ژله وارتون احاطه شده اند.
• وقتی نوزاد متولد میشود بندناف وی توسط پزشک بریده می شود.

خون بندناف چیست؟

منظور از خون بندناف خون باقیمانده در داخل جفت است که پس از قطع بندناف بیرون می آید. خون بندناف نوزاد غنی از سلول های بنیادی است.

مزیت خون بندناف

سلولهای بنیادی خون بندناف نسبت به سلولهای مغز استخوان مزایای بیشتری دارد از جمله:

• نبود خطر برای مادر و نوزاد
• جمع آوری آسان و بدون درد برای مادر یا نوزاد
• عدم انصراف،دهنده به علت درد یا بیماری یا رضایت وی به هنگام اهدا
• کاهش احتمال رد پیوند به دلیل تعداد کم لنفوسیت های T و سازمان نیافته بودن این سلولها در خون بند ناف.
• کاهش احتمال آلودگی ویروسی نظیر CMV،EBV
• افزایش شانس یافتن دهنده پیوند و افزایش تعداددهندگان به هنگام پیوند
• تبادل اطلاعاتی بین بانک های مختلف در کشورهای عضو نت کورد
• سلول‌های بنیادی خونساز با قابلیت خودنوسازی و تمایز به تمامی رده‌های خونی بالغ باعث حفظ سیستم ایمنی، عملکرد بافتی و هموستاز خونی در تمام طول عمر موجود زنده می‌شوند.
• سلول‌های بنیادی خونساز خون بندناف در مقایسه با مغز استخوان و خون محیطی، ظرفیت تکثیری بالاتر و جمعیت‌های سلولی نارس‌تری دارند.
• امکان استفاده از این منبع را در ایمونوتراپی، مهندسی بافت و طب ترمیمی مقدور می‌سازد.
• خون بند ناف به راحتی از بانک‌های خون بندناف به دست می‌آید و الزامات کمتری برای سازگاری HLA نیاز دارد، در نتیجه استفاده از سلول‌های بنیادی آن افزایش یافته است.

بانکهای خون بند ناف 3 گونه اند:

• بانکهای عمومی یا ملی
• بانکهای خانوادگی یا خصوصی
• بانکهای دوگانه (هایبرید)

علت گسترش بانک های خون بند ناف چیست؟

1) نیاز به نمونه برای انجام پیوند

2) افزایش درخواست نمونه از بانک های خونه بند ناف

3) گسترش مراکز پیوند

علت نگهداری خون بند ناف توسط خانواده ها :

• نگهداری یا اهدا در خانواده هایی که ضریب خطر بدخیمی بالا دارند.
• نگهداری یا اهدا در خانواده هایی که ضریب خطر بدخیمی پایین دارند.
• نگهداری یا اهدا برای بیمار خاص

شرایط اهدا و نگهداری خون بندناف:

خون بند ناف هر سال از سوی مراجع ذیصلاح علمی بین المللی بازبینی و تغییراتی در آن اعمال میشود.

هم اکنون سه سازمان مشغول ارائه استاندارد جهت جمع آوری، جداسازی، نگهداری و آزاد سازی خون بندناف هستند.

روند جمع آوری خون بندناف:

• شرایط قبل از زایمان: وجود برخی از بیماری ها در تاریخچه پزشکی باعث ممنوعیت کامل یا موقت مادر از جمع آوری خون بند ناف میشود لذا گاهی اوقات برای بررسی بیشتر وضعیت سلامتی مادر انجام ازمایش های تکمیلی از سوی مادر الزامی است.

• نوع زایمان: خون گیری از ورید بند ناف انجام میشود. بسته به نوع زایمان (طبیعی یا سزارین )خونگیری متفاوت است.در زایمان طبیعی خونگیری داخل رحمی است و درسزارین داخل و خارج رحمی است.

* خونگیری داخل رحمی به خارج رحمی ارجعیت دارد.

*خون جفت باید در مدت 3تا5 دقیقه جمع آوری شود زیرا پس از این مدت احتمال لخته شدن خون در بندناف و جفت افزایش پیدا میکند.

*خون جمع آوری شده تقریبا 50 تا 150 میلی لیتر است. که البته بستگی به نوع خونگیری، نوع زایمان، حجم و وزن جفت و… دارد.

بعد از زایمان: در صورت لزوم بعد از زایمان روی خون بندناف آزمایش های لازم انجام سپس فریز و در مکان های مخصوصی نگهداری میشوند.

محدودیت های خون بندناف:

• بزرگترین و مهم ترین محدودیت خون بندناف این است که در برخی موارد یک واحد خون بند ناف برای پیوند به کودک با وزن بالا یا در اکثر مواقع برای یک بیمار بالغ کافی نیست. حداقل میزان سلول مورد نیاز جهت پیوند 20 تا 30 میلیون سلول به ازای هر کیلوگرم وزن بیمار است که بسته به نوع بیماری و تطابق آلل ها تا دوبرابر نیز افزایش پیدا میکند.
• تعداد سلول های بنیادی خونساز بندناف بسیار کمتر از مغز استخوان است و بسیاری از نمونه های خون بندناف بدلیل تعداد سلول کم غیرقابل استفاده نامیده میشوند، لذت بانک ها سعی بر نگهداری نمونه هایی با شمارش سلولی بالا دارند.
• نیاز به زمان نگهداری طولانی تر نگهداری بیمار در مرکز پیوند نسبت به مغز استخوان جهت تایید موفقیت پیوند هست.
• برخلاف استفاده از مغز استخوان که نمونه گیری را میتوان به دفعات تکرار کرد، نمونه گیری خون بندناف یک مرتبه و غیر قابل تکرار است.

بانک خون بندناف رویان:

• بانک خصوصی خون بندناف رویان: در تهران به عنوان دومین بانک در کشور و اولین بانک خصوصی در ایران فعالیت خودرا در سال 1385 شروع کرد .این بانک اطلاعات لازم را در زمینه شرایط مادر و شرایط عقد قرار داد به اطلاع والدین میرساند.
• بانک دولتی خون بندناف رویان: به عنوان سومین بانک در سال 1388 فعالیت خود را آغاز کرد. این بانک با رضایت والدین خون بند ناف نوزادان را از برخی بیمارستانهای تهران و برخی استانها مانند البرز جمع آوری و نگهداری میکند.

معرفی کامل واکسن آسترازنکا

واکسن آسترازنکا یک واکسن کووید-۱۹ است که توسط دانشگاه آکسفورد و شرکت آسترازنکا توسعه داده شده و از طریق عضلانی تزریق می‌شود. این واکسن، با استفاده از آدنو ویروس به عنوان ناقل ویروسی ساخته شده‌است.

کشور سازنده: کره جنوبی

نوع واکسن: ds DNA ویروس غیرفعال

تعداد دوز (تزریق): 2 نوبت

فاصله بین دو نوبت: 12 هفته

کاربرد گروه سنی: بالای 18 سال

اثر بخشی واکسن: 63%

افرادی که نباید واکسن آسترازنکا تزریق کنند:

• افرادی که سابقه واکنش های حساسیتی (آنافیلاکسی) دارند.
• افرادی که تب بالای 38 درجه دارند.
• افرادی که به دنبال تزریق نوبت اول دچار هر نوع عارضه شدید شده اند منع مصرف نوبت دوم واکسن را دارند.

افرادی که باید با احتیاط و مشورت با پزشک واکسن بزنند:

• در افرادی که مبتلا به بیماری خونریزی دهنده یا اختلال انعقادی (هموفیلی) هستند یا داروهای رقیق کننده خون (ضد انعقادی) مصرف می کنند، واکسیناسیون باید در ساعت های اول پس از دریافت فاکتورهای انعقادی انجام شود و محل تزریق حدود 30 دقیقه تحت فشار قرار داده شود.
• افرادی که ضعف سیستم ایمنی یا بیماری اتوایمیون دارند باید با پزشک معالج خود مشورت نمایند.

عوارض شایع واکسن آسترازنکا:

عوارض موضعی مانند درد، گرمی و خارش محل تزریق، احساس کسالت عمومی، احساس خستگی، سرگیجه، تب و لرز، سردرد، تهوع، درد مفاصل یا عضلات

اقدامات لازم بعد از تزریق واکسن آسترازنکا:

•  بعد از تزریق واکسن تا 30 دقیقه در مرکز واکسیناسیون بمانید.
• در صورت بروز علائم خفیف مانند درد، تب و آبریزش بینی از مسکن مانند استامینوفن یا آنتی هیستامین استفاده کنید و در صورت بروز عوارض شدید با مرکزی که واکسن تزریق شده تماس بگیرید.

مطلب پیشنهادی: معرفی کامل واکسن سینوفارم