آبله میمونی چیست؟
آبله میمونی بیماری نادر ویروسی است که علائم خفیفی مانند آبله ایجاد میکند. این بیماری از طریق تماس مستقیم یا فرد آلوده یا سطوح آلوده، مایعات جنسی و مایعات بدن فرد آلوده و غیره منتقل میشود. دوره کمون این بیماری ۲۱ روز است و نیاز به داروی خاصی برای درمان ندارد. این بیماری معمولا کشنده نیست؛ پس خیلی نگران نباشید!
این بیماری که در اثر عفونت با ویروس آبله میمون ایجاد می شود. ویروس آبله میمون از جنس Orthopoxvirus از خانواده Poxviridae است. جنس Orthopoxvirus همچنین شامل ویروس واریولا (که باعث آبله می شود)، ویروس واکسینیا (مورد استفاده در واکسن آبله) و ویروس آبله گاوی است.
ویروس آبله میمونی اولین بار در سال 1958 و در زمانی که شیوع یک بیماری مشابه آبله در میمون‌هایی که برای تحقیقات نگهداری می‌شدند کشف شد. به همین به این نام شناخته شد. اولین مورد انسانی این ویروس و بیماری در سال ۱۹۷۰ در جمهوری کنگو به ثبت رسید و در ادامه نیز رفته‌رفته در مناطقی همچون آفریقای مرکزی و غربی دیده شد. تقریباً میتوان با اطمینان گفت که پس از این ماجراها، موارد ابتلای مشاهده‌شده در خارج از آفریقا، به دلیل سفرهای بین‌المللی و یا ورود حیوانات وارداتی منتقل شده‌اند.
مخزن طبیعی ویروس ناشناخته باقی مانده است. با این حال، جوندگان آفریقایی و نخستی‌های غیر انسانی (مانند میمون‌ها) ممکن است حامل ویروس باشند و افراد را آلوده کنند.
یکی از بزرگترین ابهاماتی که در زمان انتشار اخبار مربوط به ابتلا به آبله میمونی در سراسر دنیا به وجود آمد، احتمال وجود ارتباط میان آن و کووید ۱۹ است. به همین دلیل هم در پاسخ به این دغدغه باید بگوییم که این بیماری هیچ ارتباطی با ویروس کرونا ندارد و از خانواده ویروس‌های آبله‌ای است.
علائم و نشانه‌های آبله میمونی
در انسان علائم آبله میمونی مشابه علائم آبله، اما خفیف‌تر است.
این بیماری با تب، سردرد، دردهای عضلانی و خستگی شروع میشود. تفاوت اصلی بین علائم آبله و آبله میمونی در این است که آبله میمونی باعث تورم گره‌های لنفاوی (لنفادنوپاتی) میشود، در حالی که آبله اینطور نیست. دوره کمون (دوره بین آلودگی به عفونت تا بروز علائم) برای آبله میمونی معمولاً ۷ تا ۱۴ روز است اما ممکن است این دوره بین ۵ تا ۲۱ نیز روز باشد.
بیماری با علائم زیر شروع میشود:
- تب
- سردرد
- دردهای عضلانی
- كمر درد
- تورم گره‌های لنفاوی
- لرز
- خستگی
در عرض ۱ تا ۳ روز (گاهی اوقات طولانی‌تر) پس از بروز تب، بیمار دچار بثورات پوستی میشود که اغلب از صورت شروع شده و سپس به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابد.
ضایعات، قبل از برطرف شدن، مراحل زیر را طی می‌کنند:
- ماکول: ضایعات مسطحی که اندازه آنها کمتر از یک سانتی‌متر است.
- پاپول: برآمدگی کوچک و کاملاً مشخص در پوست است.
- وزیکول: کیسه‌ای پر از مایع شفاف با دیواره نازک است.
- پوسچول: ضایعات تاول مانند کوچک، ملتهب، پر از چرک بر روی سطح پوست هستند.
- دلمه
این بیماری معمولاً ۲ تا ۴ هفته طول می‌کشد.
موارد شدید ابتلا به آبله میمونی با علائم به مراتب شدیدتر نیز معمولاً در میان افراد مبتلا به نقص ایمنی زمینه‌ای و یا در کودکان خردسال دیده میشود. خانم‌های باردار نیز از دیگر افرادی هستند که در معرض ابتلا به آبله میمونی شدید قرار دارند.
تفاوت های بین آبله مرغان و آبله میمونی
| تفاوت های بین آبله مرغان و آبله میمونی | |
| آبله مرغان | آبله میمونی |
| علائم بر روی صورت کمتر و دیرتر پیدا می شوند | علائم در صورت زودتر و بیشتر و در شکم و کمر دیرتر پیدا می شوند |
| شروع بیماری با تب خفیف می باشد که تقریبا همزمان با پیدایش دانه های قرمز پوستی می باشد و دانه ها در مراحل مختلف تکاملی در بدن دیده میشوند (سیر تکامل بثورات پوستی از ماکولوپاپولر (دانه‌های پوستی برجسته) به سمت تاول های آبکی ریز دارای مایع شفاف به نام وزیکول، تاول های آبکی ریز دارای چرک و نافدار به نام پوسچول، تاول ها سر باز کرده و در نهایت زخم خشک شده و پیدایش مجدد پوست سالم است) و بثورات پوستی حالتی سطحی و حاشیه ای نامنظم دارند که در مراحل مختلف تکامل ضایعه در نقاط مختلف بدن با تمرکز بر شکم و مرکز بدن مشاهده می شوند و هر ضایعه به سرعت در طی ۲۴ ساعت از ماکول قرمز رنگ به مرحله ی زخم خشک شده و کراسته شدن (کبره بستن) تکامل می یابد. | ضایعات عمیق و نسبتا سفت، گرد و با حاشیه منظم می باشند که مرکز آن کمی نافدار شده و گود رفته است و در تمام نقاطی که روی بدن هستند، همگی در یک مرحله هستند، یعنی همزمان و ناگهانی پیدا شده اند و هر یک تا دو روز به مرحله بعدی ضایعات تبدیل می شوند. |
| تورم غدد لنفاوی در آبله مرغان مشاهده نمی شود | تورم غدد لنفاوی در فاز اول بیماری رخ می دهد |
| آبله مرغان مخصوص انسان است و میزبان حیوانی ندارد | آبله میمونی مخزن جوندگان و میمون دارد و انتقال بیشتر از حیوان به انسان است و انتقال انسان به انسان در گذشته بسیار کمتر بوده است |
| جزء خانواده هرپس‌ویریده است و با ویروس تبخال هم‌خانواده است | جزء خانواده پاکس‌ویریده است و با ویروس‌های آبله و آبله گاوی خویشاوند است |
روش‌های انتقال آبله میمونی کدامند؟
انتقال این ویروس زمانی اتفاق می‌افتد که از طریق حیوان، انسان یا مواد آلوده به ویروس، با ویروس تماس پیدا کنیم. ویروس می‌تواند از طریق پوست آسیب‌دیده (حتی اگر آسیب قابل مشاهده نباشد)، دستگاه تنفسی یا مخاط (چشم، بینی یا دهان) وارد بدن شود. انتقال از حیوان به انسان ممکن است از طریق گاز گرفتن یا زخمی کردن، فراوری گوشت، تماس مستقیم با خون و ترشحات بدن حیوان، یا تماس غیرمستقیم با مواد دفعی حیوان رخ دهد.
آبله میمون عمدتاً از طریق تماس مستقیم با زخم‌های عفونی، دلمه یا مایعات بدن بین افراد سرایت میکند. همچنین می تواند از طریق ترشحات تنفسی در طول تماس طولانی مدت و چهره به چهره پخش شود. آبله میمون می‌تواند در طول تماس صمیمی بین افراد، از جمله در حین رابطه جنسی، و همچنین فعالیت‌هایی مانند بوسیدن، نوازش کردن، یا لمس قسمت‌هایی از بدن با زخم‌های آبله میمون منتشر شود. در حال حاضر، مشخص نیست که آیا آبله میمون می تواند از طریق مایع منی یا واژن پخش شود.
هنوز مشخص نیست که چه حیوانی ویروس را در طبیعت نگهداری می کند، اگرچه جوندگان آفریقایی مشکوک هستند که در انتقال آبله میمون به مردم نقش دارند.
واکسن
از آنجایی که ویروس آبله میمونی ارتباط نزدیکی با ویروس ایجاد کننده آبله دارد، واکسن آبله می‌تواند از افراد در برابر ابتلا به آبله میمونی نیز محافظت کند. اطلاعات فعلی نشان می‌دهد که واکسن آبله حداقل ۸۵ درصد در پیشگیری از آبله میمونی موثر است. دانشمندان بر این باورند که واکسیناسیون حتی پس از قرار گرفتن در معرض آبله میمونی، ممکن است به پیشگیری از بیماری یا کاهش شدت آن کمک کند.
در حال حاضر، با توجه به ریشه‌کن شدن آبله، واکسن آبله در دسترس عموم مردم و جز برنامه واکسیناسیون کشوری قرار ندارد.
مطلب پیشنهادی: هر آنچه باید در مورد واکسن HPV بدانیم
پیشگیری
برای پیشگیری اقدامات متعددی وجود دارد:
- از تماس با حیواناتی که می‌توانند حامل ویروس باشند (از جمله حیواناتی که مشکوک به بیماری هستند یا لاشه حیوانات در مناطقی که آبله میمونی شایع است) خودداری کنیم.
- از تماس با موادی که با حیوان بیمار در تماس بوده است خودداری کنیم.
- بیماران آلوده را از افرادی که در معرض خطر عفونت هستند، جدا کنیم.
- پس از تماس با افراد یا حیوانات آلوده، بهداشت دست را به خوبی رعایت کنیم. به عنوان مثال، شستن دست‌ها با آب و صابون یا استفاده از ضدعفونی کننده‌های دست مبتنی بر الکل ضروری است.
- هنگام مراقبت از بیماران از تجهیزات حفاظت فردی (ماسک، دستکش و …) استفاده کنیم.
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA)، واکسن JYNNEOS که یک واکسن ویروس زنده ضعیف شده است، را برای پیشگیری از آبله میمون تایید کرده است.
درمان
به نقل از «theconversation» معمولاً برای درمان این بیماری نیاز به داروی مشخصی ندارد. از آنجایی که آبله میمونی، معمولاً علائم خفیفی دارد، بعد از گذشت دوره مشخص خود و بدون نیاز به درمان، بهبود می‌یابد. با این حال، واکسن‌هایی نیز وجود دارند که می‌توانند ابتلا به این بیماری را کنترل کنند و آن را کاهش دهند. در صورت لزوم میتوان برای کنترل شیوع آبله میمونی از واکسن آبله و بعضی داروهای ضدویروسی استفاده کرد.
منبع:
cdc.gov
